Ofiarą niewiarygodnych informacji może zostać każdy. Zwłaszcza teraz, gdy wojna na Ukrainie toczy się również na froncie informacyjnym. Najbardziej jednak narażone na wpływ fake newsów jest starsze pokolenie. Masz ponad 50 lat? Otóż istnieje szansa, że nie jesteś wystarczająco poinformowany o ryzyku nieświadomego odbioru niewiarygodnych wiadomości. Przeczytaj ten artykuł, żeby zabezpieczyć siebie i swoich bliskich przed nierzetelnymi informacjami.
Badanie Science Advances ujawniło, iż starsze pokolenie jest bardziej skłonne do dzielenia się fałszywymi wiadomościami. W swoich badaniach naukowcy z Princeton i New York University analizowali, w jaki sposób rozpowszechniała się dezinformacja podczas kampanii prezydenckiej USA w 2016 roku.
Liczby są następujące: 11% użytkowników Facebooka w wieku powyżej 65 lat podzieliło się nieprawdziwymi informacjami, w tym samym czasie, gdy tylko 3% użytkowników w wieku 18-29 lat popełniło podobne działanie. Najbardziej bezpieczną grupą wiekową są ludzie w wieku 18-29 lat. Osoby w wieku powyżej 65 lat częściej dzieliły się fakeami dwukrotnie niż użytkownicy w wieku 45-65 lat i 7 razy więcej niż młodzi ludzie w wieku 18-29 lat. Takie odkrycie może wydawać się oczywiste, ale jeden z autorów badania, Andrew Hess, nadal zaleca zwrócenie uwagi, że wyniki są takie same dla osób o różnych ideologiach i przekonaniach politycznych.
Obecni emeryci na Ukrainie i w Polsce są przyzwyczajeni do zaufania mediom. To zaufanie pozostało z czasów totalitaryzmu. Są przyzwyczajeni do wiary w telewizję, gazety. Jest to stały nawyk. Fake newsy traktują jako oficjalne wiadomości z mediów. Duży procent osób samotnych czyni tę grupę wrażliwą na nieprawdziwą informacje. W próżni informacyjnej czasami jedynym źródłem komunikacji są komunikatory lub sieci społecznościowe. Dlatego osoby starsze mogą paść ofiarą manipulacji.
Twórcy fake newsów są manipulatorami. Fałszywe wiadomości zwykle zawierają jasny, silny składnik emocjonalny. Najłatwiej oddziaływać na człowieka poprzez jego empatię. Są to nagłówki rodzaju „Zaginęło dziecko”, „Człowiek ma kłopoty”, „Żądam pomocy!”. Takie nagłówki mają bardzo duży wpływ na osoby starsze. Warto zwracać uwagę na nadmierną emocjonalność wiadomości, na to, że autor wyraża tylko swoją opinię lub odwołuje się do nieznanych podejrzanych źródeł.
Żeby zweryfikować wiarogodność informacji, należy sprawdzić je w kilku innych źródłach, czy mogą mieć charakter stronniczy, zarówno jak to, czy informacje te są potwierdzone w oficjalnych źródłach. Bardziej szczegółowo dowiedzieć się na temat weryfikacji informacji oraz fact-checkingu można w poprzedniej publikacji na stronie Ukraina Today.
Ważne jest tłumaczenie osobom starszym mechanizmów przeciwdziałania nieprawdziwym wiadomościom. Polega ono na znalezieniu z tymi osobami wspólnego języka, podaniu więcej przykładów dezinformacji, opartych na faktach, potwierdzonych przez ekspertów. Na przykład w filmach zawierających nierzetelne informacje oraz film newsy często pojawia się muzyka w tle, która wpływa na psychikę, spikerzy, czytając tekst, intonacyjnie podkreślają słowa kluczowe. Emeryci bardzo dobrze przyjmują informacje, więc ich edukacja w zakresie informacyjnym nie jest tak trudna.
A jak zabezpieczyć siebie i innych przed fake newsami? Przede wszystkim, jeśli znalazłeś wiadomość, której wiarygodności nie jesteś pewien, nie przesyłaj jej innym. Jeśli zaś popularyzowana wiadomość została sprostowana, warto powiedzieć o tym bliskim, którzy nadal wierzą nieaktualnym danym.